U Milošu Crnjanskom (1893-1977), bez koga je srpska književnost 20. veka nezamisliva, istakle su se dve osobenosti utisnute ne samo u njegov život, već i u njegovo prozno i pesničko stvaralaštvo u celini – lutalaštvo i drama egzistencije. 

Crnjanski je rođen u Čongradu (varošica u Mađarskoj, „činovnički Sibir“), gde je njegova porodica vrlo oskudno živela; potom je preseljen u Temišvar i tu završava osnovnu školu i gimnaziju, igra fudbal i piše prve stihove. Godine 1912. odlazi u Beograd, pa u Rijeku i Beč, gde upisuje studije filozofije (1913-1914). Prvi svetski rat ga zatiče upravo u Beču i mladi Crnjanski biva mobilisan u austrougarsku vojsku. U austrougarskoj uniformi srpski pisac biva prinuđen da ratuje u Galiciji i Italiji, izbegavši smrt, ali svakodnevno se suočavajući sa užasima rata. 

Nakon završetka Velikog rata, 1918. godine, Crnjanski odlazi u Beograd, upisuje studije književnosti i uređuje list Dan. Njegove prve knjige prožimaju teme besmisla ratnog stradanja i osećanje tragične podeljenosti mlade generacije. Središnji motiv povratka ratnika u domovinu zastupljen je u njegovoj pesničkoj zbirci Lirika Itake (1919), a on suštinski određuje i karakter pojave rane avangarde u srpskoj književnosti toga vremena. Navedeno ilustruje i rečenica Crnjanskog iz teorijsko-programskog teksta „Objašnjenje Sumatre“ (1920): „Svet nikako da čuje užasnu oluju nad našim glavama, dok se dole trese, ne politički odnos, niti književne dogme, nego život. To su mrtvi, koji pružaju ruke! Treba ih naplatiti.“ Ratna tematika i ogorčenje zbog ratne klanice boji i njegov poetski roman Dnevnik o Čarnojeviću (1921), koji je bio paradigmatičan za preoblikovanje tradicije i ustaljenih matrica, dominantnih u tadašnjem srpskom romanu.

Crnjanski putuje kratko Evropom, piše estetski egzaltirano o Toskani, vraća se u Beograd, ženi se Vidom Ružić koja mu je bila doživotna saputnica i nakon stečene diplome Filozofskog fakulteta (1922) postaje profesor IV beogrdske gimnazije. Istovremeno sa profesorskim radom, objavljivao je angažovane tekstove u uglednim listovima Politika, Vreme, i drugo, a u nedeljniku Ideje, kao radikalni modernista, izaziva burne književne i političke polemike onog vremena. 

Crnjanskog je profesionalni put dalje vodio u diplomatsku službu Kraljevine Jugoslavije – u Nemačku (1935/38) i Italiju (1939/41), da bi po ulasku tadašnje Jugoslavije u Drugi svetski rat bio evakuisan iz Rima, preko Madrida, u Lisabon, odakle odlazi u London gde ostaje u emigraciji sve do 1965. godine, kada se vraća u Beograd. 

Njegov život u Londonu bio je mukotrpan s obzirom na to da je izgubio sve izvore prihoda, te, iako je bio univerzitetski obrazovan i znao pet jezika (mađarski, nemački, francuski, italijanski i engleski), radio je neko vreme u knjižari, raznosio božićne čestitke, potom kao knjigovođa u prodavnici obuće, da bi tek pedestih godina postao dopisnik iz Londona argentinskog lista El economist, koji izlazi u Buenos Ajresu. Uprkos navedenim okolnostima, stvralački je vrlo plodan i piše snažno egzilantsko i kosmopolitsko delo Roman o Londonu (čija je pozornica London, a glavni junak Rus), remek-delo Druga knjiga Seoba i pesničku odiseju Lament nad Beogradom. Kao politički emigrant, Crnjanski je jedno vreme gotovo potpuno odsutan iz srpske književnosti, a pedesetih godina objavljuje neke svoje tekstove u emigrantskim listovima koji su izlazili u Americi, Kanadi i Nemačkoj. Ipak, pre nego što se vratio u domovinu, objavljene su mu tamo knjige: Seobe, Dnevnik o Čarnojeviću, drama Konak, Itaka i komentari, Druga knjiga Seoba i drugo. 

Tako, život u emigraciji Crnjanskog oličava pravu dramu margine u kulturi, a što ima osoben odraz i na njegovo stvaralaštvo. Osećanje stranosti ispunjava ne samo unutrašnje biće ovog pisca, već se čovek kao stranac nalazi i u samoj suštini njegovih književnih kreacija: emigranata, autsajdera, marginalaca i samoubice. Snagom izvanrednog književnog jezika, Crnjanski je pokazao, pak, kako čovek na rubu svega, pa i života, ima sjaj istinske veličine. Istovremeno, genije Crnjanskog oličen je i u činjenici da nam njegova dela omogućavaju da suštinski osetimo i epohu u kojoj mi danas živimo (npr. neoliberalizam u Romanu o Londonu).

U domovini mu je konačno omogućena mirna starost. Nedugo pošto se vratio iz emigracije u kojoj je boravio više od dve decenije, Milošu Crnjanskom su objavljena u domovini Sabrana dela u 10 tomova (1966), a za Roman o Londonu (1971) dobija uglednu NIN-ovu nagradu i Nagradu za najčitaniju knjigu godine. Umro je u osamdeset četvrtoj godini prestavši da uzima hranu i lekove.

Celokupna zaostavština Miloša Crnjanskog zaveštana je testamentom piščeve udovice Vidosave Crnjanski Narodnoj biblioteci Srbije. Zadužbina Miloša Crnjanskog od 1993. godine objavljuje kritičko izdanje ovog pisca.